Электрычнасць прыносіць шмат карысці чалавеку. Але яна небяспечная, асабліва для дзяцей. Калі дарослы чалавек ужо валодае вызначаным жыццёвым вопытам і ведае элементарныя правілы бяспекі, то дзеці, асабліва маленькія, толькі спазнаюць гэты свет. Яны дапытлівыя, актыўныя, рухомыя, а ўсё, што іх атачае, ацэньваюць сваімі органамі пачуццяў.

Дзеці разглядаюць усе прадметы вакол сябе, чапаюць іх рукамі, могуць засунуць у рот, аблізаць языком ці ўкусіць зубамі, пажаваць. Такім спосабам яны набываюць вопыт для наступнага жыцця. Аднак органы пачуццяў чалавека не здольныя вызначыць наяўнасць напругі, а дзеці не разумеюць яе небяспекі. Бацькі і ўсе дарослыя абавязаны стварыць бяспечныя ўмовы для іх жыцця, навучыць акуратнаму абыходжанню з электрапрыборамі.

Забеспячэнне гэтых умоў патрабуе дыферэнцыраванага, індывідуальнага падыходу, які ўлічвае дзіцячы ўзрост. Маляняты да 3-5 гадоў звычайна знаходзяцца пад пільнай увагай бацькоў і выхавальнікаў дома, на вуліцы і ў дзіцячым садку. Для забеспячэння іх бяспекі досыць падтрымліваць у тэхнічна спраўным стане электраправодку кватэры, блакаваць доступ да разетак, бытавым прыборам, якія працуюць, і асобным правадам.

Робіцца гэта даволі простай усталёўкай пластмасавых дыэлектрычных заглушак, якія выпускаюцца шырокім асартыментам. Пасля іх змяшчэння і замацавання ў кантактныя гнёзды маляня не зможа ўсунуць туды шпількі, цвікі, спіцы і любыя іншыя металічныя прадметы, праз якія магчыма яго трапленне пад дзеянне току.

Усе выключальнікі і разеткі ў кватэры павінны быць надзейна замацаваны. Доступ дзяцей да ўключаных у электрасетку бытавых прыбораў і правадоў, што іх сілкуюць, павінен быць заблакаваны. Інакш яны могуць пацягнуць за электрычны шнур ці пачаць выпрабоўваць яго механічную трываласць зубамі ці першымі, якія трапілі, прадметамі.

Небяспеку для дзяцей уяўляюць уключаныя ў сетку настольныя лямпы, электрычныя ацяпляльныя прыборы, вентылятары і іншыя прылады.

Але абмежаванне допуску да электраабсталявання ‒ гэта не адзіная мера. Галоўную ўвагу трэба засяродзіць на навучанні дзяцей асновам бяспекі. Ужо ў гэтым узросце яны могуць добра запамінаць тое, што ім тлумачаць бацькі. Лепш рабіць гэта ў гульнявой форме, спалучаць з паказам спецыяльных адукацыйных дзіцячых мультфільмаў і абмяркоўваць сюжэт пасля прагляду.

Добра ўплываюць на дзіцячыя паводзіны сумесныя заняткі з малымі па бяспецы, якія праводзяць выхавальнікі ў дзіцячым садку. Удзел у правільна арганізаваным калектыўным мерапрыемстве дазваляе ім абменьвацца ўражаннямі з іншымі дзецьмі, што фарміруе ўстойлівую свядомасць правільных паводзін у розных сітуацыях.

Дзецям старэйшым за пяць гадоў бацькі ўжо даюць больш свабоды, менш кантралююць іх дзеянні, выпускаюць адных для ўдзелу ў рухомых гульнях з аднагодкамі на свежым паветры, катаннях на веласіпедзе. Да гэтага моманту важна сфарміраваць у дзіцяці дакладнае веданне небяспечных фактараў электрычнасці.

Ён павінен разумець, што электраэнергія перадаецца па правадах і ўяўляе вялікую небяспеку. Нельга лазіць па апорах ЛЭП, гуляць пад імі, кідаць на правады якія-небудзь прадметы.

Дзеці любяць калектыўныя гульні з паветранымі змеямі, але праводзіць іх можна толькі на адкрытых пляцоўках удалечыні ад ліній электраперадач. Патокам паветра змей можа быць закінуты на правады, а гэта ўжо сур'ёзная перадумова паразы электратокам.

У дварах дамоў ці каля іх устаноўлены трансфарматарныя падстанцыі, размеркавальныя шафы. Адна з любімых дзіцячых гульняў ‒ хованкі. Пранікаць за агароджу электрычнага абсталявання нельга. Гэта дзіця павінна дакладна ўяўляць.

Да моманту, калі дзецям даецца свабода выхаду на двор, у іх павінен быць выпрацаваны інстынкт:

- не падыходзіць да асобна ляжачых або абарваных правадоў (магчыма паражэнне крокавай напругай);

- не набліжацца да агароджы электратэхнічнага абсталявання, нават калі яно зачынена;

- не гуляць паблізу апор ВЛ;

- аб усіх заўважаных парушэннях неадкладна паведамляць дарослым.

Калі дзіця падрасло і пайшло ў школу, яно атрымлівае яшчэ больш свабоды. Гэта патрабуе ад яго ўжо вялікіх ведаў прыёмаў бяспечных паводзін і абыходжання з электрычным абсталяваннем у побыце і на вуліцы.

Застаючыся адзін дома, ён не павінен:

- самастойна ўключаць электрапрыборы;

- займацца рамонтам і здымаць ахоўныя крышкі з бытавых прылад, замяняць засцерагальнікі, электрычныя лямпы;

- датыкацца да прыбораў, якія працуюць, мокрымі рукамі, а тым больш праціраць іх ці мыць вадой.

Пры выяўленні паху гарэлай ізаляцыі ці іскрэнні неабходна адразу абясточыць прыбор, але цягнуць за шнур сілкавання рукамі нельга.

Знаходзячыся на вуліцы ў кампаніі аднагодкаў, дзеці здзяйсняюць «гераічныя» ўчынкі, дэманструючы свой спрыт, смеласць, трапнасць і іншыя якасці. Яны могуць спрабаваць разбіць ізалятары на ВЛ, залезці на вышыню па апоры ЛЭП, забыўшыся пад уплывам гарэз пра ўсе ўрокі бяспекі, ці адкрыць замкі шафа з электратэхнічным абсталяваннем.

Яшчэ адным небяспечным месцам з'яўляецца вадаём, размешчаны каля лініі электраперадач. Лоўля рыбы пад правадамі ЛЭП катэгарычна забаронена. Пяціметровая вуда пры закідзе з лёскай павялічвае адлегласць ад рыбака да кручка на 10 метраў, якой цалкам хапае для таго, каб здзейсніць накід на правады. Па мокрай лёсцы электрычны ток праз цела чалавека маментальна стане цеч ў зямлю, што смяротна небяспечна.

Усе гэтыя выпадкі бацькі проста абавязаны абгаварыць са сваімі дзецьмі, і не адзін раз.

Нават у школе пад кантролем настаўніка падчас заняткаў на ўроках працы ці на лабараторных работах па фізіцы ці хіміі існуе небяспека атрымання электратраўм. Каб іх пазбегнуць, дзіця павінна ўважліва выконваць усе ўказанні выкладчыка, не займацца самастойнымі эксперыментамі і гарэзнічаць.

У шматлікіх дзіцячых аздараўленчых лагерах педагогі сумесна з энергетыкамі сталі праводзіць урокі электрабяспекі, на якіх выкарыстоўваюць відэаролікі, прэзентацыі і іншыя дзейсныя метады навучання.

Асноўнымі мерамі засцярогі дзяцей ад паражэння электрычным токам з'яўляюцца:

- падтрыманне ў тэхнічна спраўным стане электраабсталявання;

- своечасовае правядзенне рамонту электрапрыбораў, якія адмовілі ў рабоце;

- пастаяннае навучанне дзіцяці мерам бяспечных паводзін, уключаючы абыходжанне з электрычнымі прыладамі;

- перыядычны кантроль за паводзінамі дзяцей з боку бацькоў і педагогаў.

Акрамя таго, усе бацькі абавязаны ведаць правілы аказання першай дапамогі дзецям, якія трапілі пад дзеянне электрычнага току. Трэба разумець, што самае першае дзеянне, якое неабходна вельмі хутка выканаць, гэта абясточыць участак паразы. Электрычны ток, які праходзіць праз мышцы чалавека выклікае іх рэзкае скарачэнне, дзякуючы гэтаму пацярпелы можа доўга знаходзіцца пад напругай. Лепш за ўсё адключэнне вырабляюць сучасныя сродкі абароны: аўтаматычныя выключальнікі, ПАА, дыфаўтаматы.

Але калі яны не ўсталяваныя, то здымаць напругу неабходна ўручную з ужываннем падручных ахоўных сродкаў з дыэлектрычных матэрыялаў. Пры гэтым той, хто аказвае дапамогу, сам не павінен стаць ахвярай электратоку.

Пасля адключэння напругі варта адразу ацаніць стан дзіцяці, яго прытомнасць, пульс, дыханне і ў любым выпадку выклікаць лекара. Калі адсутнічаюць прыкметы жыцця, то неабходна прыступіць да аказання сардэчна-лёгачнай рэанімацыі: правядзенню штучнага дыхання і вонкавага масажу сэрца.

Дзіцяце асцярожна, але хутка ўкладваюць спіной на цвёрдую паверхню і адчыняюць дыхальныя шляхі для доступу паветра. Для гэтага яго галаву закідваюць назад і злёгку прыўздымаюць падбародак. Набіраюць паветра ў лёгкія і за адну секунду робяць два выдыху ў рот дзіцяці. Яго нос трэба заціснуць пальцамі, а вуснамі цалкам абхапіць рот. Тады паветра пройдзе ў лёгкія, а грудная клетка прыўзнімецца.

Затым неабходна зрабіць 30 націскаў рукамі на грудную клетку дзіцяці. Для гэтага адну далонь размяшчаюць на цэнтры грудзіны, а іншую пад вуглом накладваюць на яе. Велічыня націску павінна быць дастатковай для стварэння цыркуляцыі кровазвароту, але не перавышаць 1/3 ці 1/2 глыбіні грудной клеткі. Інакш можна пашкодзіць рэбры. Тэмп націскаў павінен быць хуткім ‒ 100 рухаў у хвіліну.

За націскамі ідуць два удыху ў рот дзіцяці, а далей ‒ 30 націскаў на грудзіну і гэтак далей па пройдзеным цыкле. Падчас рэанімацыйных мерапрыемстваў ацэньваюць стан зрэнак, з'яўленне дыхання, аднаўленне працаздольнасці сардэчнай мышцы.

Першую дапамогу неабходна працягваць да прывядзення дзіцяці ў прытомнасць або прыбыцця лекара. Толькі ён можа ацаніць сапраўдны стан пацярпелага і прыняць канчатковае рашэнне аб завяршэнні рэанімацыі.

Бацькі павінны добра разумець небяспеку, якая зыходзіць ад электрычнай энергіі і прымаць усё, што ад іх залежыць для выключэння няшчасных выпадкаў у сям'і.

Крыніца: http://electrik.info